Sinds kort tref je hem in LABIOMISTA. Op de fundamenten van het mijnverleden en de oude dierentuin van Zwartberg (Genk) bouwt hij aan een project dat je meeneemt in de unieke visie van de kunstenaar en zijn levenswerk op vlak van identiteit, energie, fertiliteit & bioculturele diversiteit. Zijn gedrevenheid stoelt op het geloof in kunst als promotor van wederzijds begrip, de relatie tussen natuur, cultuur en energie en duurzame gemeenschapsopbouw in het bijzonder.

De kip of het ei?

Koen wordt wel eens laatdunkend ‘de kippenkunstenaar’ genoemd, maar dan ga je voorbij aan de symboliek van de kruising en het delen van universele energie. Koen Vanmechelen haalt lachend de schouders op. “Ik krijg wel vaker de vraag, wat was er eerst: de kip of het ei. Het antwoord is: beide. En tegelijkertijd! De kip én het ei: de kip is de energie, het ei is de massa. Je hebt beide nodig om het verhaal te laten geboren worden. Het gaat in wezen om The Eternal Egg, over dat eeuwige, kosmische ei dat wij aarde noemen, dat genetisch materiaal en energie heeft gestockeerd om te evolueren.

Kippen kruisen is de kracht van energiedelen duiden.

Diversiteit kende tot voor kort nauwelijks inbedding in de maatschappij. Monoculturen stonden voorop, zegt Koen Vanmechelen. “Kijk naar Warhol in de popart die ‘de copy van de copy van de copy’ exposeerde aan de wereld. Warhol maakte hierbij een belangrijk punt. Een stoel kan je kopiëren in de materie, maar nooit in de energie. Je loopt, zonder energie te delen en te kruisen, in het werkelijke leven tegen grenzen aan. Ik wil met mijn kunst die grens doorbreken: kruisen en delen IS nieuwe energie genereren. Zo kan ook de vruchtbaarheid en de weerbaarheid zich terug in de maatschappij installeren.”

Alles is energie, en die energie moet gedeeld worden.

“Breaking the cage is setting energy free for future generations, ” zegt Koen. “Dat kan je vertalen in ‘leaving paradise’. Het paradijs is mooi hoor, maar het leidt tot zelfdestructie. Als je uitgaat dat het paradijs ons gegeven is, dan is het eindig.” De kunstenaar neemt je mee in zijn filosofie. Zet je schrap. “De kip die leeft aan de voet van de Himalaya, leefde in ‘het paradijs’ en was monogaam. Maar als ze nooit in verbinding zou gaan met een andere soort, dan was ze nu uitgestorven. We moeten energie delen en kruisen! In die zin zorgt het paradijs in verbinding tot de bevruchting van de aarde.” De kunstenaar trekt zijn karaktervolle wenkbrauwen op. “Volg je me nog? Ik ga nog een stapje verder: de procreatie is de energie die vrijgegeven wordt aan de wereld. Energie moet zich multipliceren. En die zin volg ik Einstein: alles is energie! En die energie moet gedeeld worden.” Oké. We zijn mee. Ja toch?

Zijn wij gedomesticeerde kippen, dan?

We verschillen heus niet zoveel van de kip, gniffelt Koen. “Een vergelijking van het kippen-en mensengenoom leert dat zo’n zes procent van de DNA-volgorde bij mens en kip vrijwel identiek is. Ongeveer 310 miljoen jaar geleden deelden vogels en zoogdieren gezamenlijke voorouders, om daarna elk een eigen pad in te slaan. De overeenkomende resten DNA moeten dus de evolutionaire tand des tijds hebben doorstaan, wat erop wijst dat ze van vitaal belang zijn. Voor een deel bestaat dat identieke DNA uit gewone genen, voor een ander deel uit regelneven die de ontwikkeling sturen. En nee, we zijn geen gedomesticeerde kippen. Maar om te overleven moeten we net als hen energie delen en kruisen.”

Kruis lokaal met globaal en genereer een bom aan energie.

Diversiteit is wezenlijk, maar alleenstaand niet genoeg, vindt Koen Vanmechelen. “Diversity, it’s just a given thing! Diversiteit is niks nieuws, het is de normaliteit, maar we hebben dat verdrongen uit onze maatschappij door te focussen op monoculturen. We zijn bijgevolg in een discours terechtgekomen van discriminatie, racisme, migratie. Ik maak even de brug naar ‘The planetary community chicken’, een project waarin ik het DNA van de universele kip kruis met een lokale versie.Dat doe ik omdat ik geloof dat diversiteit alleen niet genoeg is om energie te delen, duurzaam te zijn en niet tegen eindigheid aan te lopen. We moeten het globale terugkoppelen aan het lokale. Het gaat dus over kruisbestuiving. The global only exists by the generosity of the local. Dat zijn we in de loop der jaren verleerd: genereus zijn en delen. Kruis productiviteit met creativiteit, respecteer daarbij de cultuur en de eigenheid van de ander en je genereert een bom aan energie. Is de kruisbestuiving tussen de globale speler VINCI en het lokaler ingebedde IZEN daar geen mooi voorbeeld van misschien?” Koen knipoogt. “Dacht ik het niet.”